Obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania środków utrzymania a w miarę potrzeby także środków wychowania, który obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Obowiązek alimentacyjny może mieć różne źródło: pokrewieństwo, małżeństwo, separacja, przysposobienie, powinowactwo, roszczenie matki dziecka pozamałżeńskiego.

Najczęściej spotykanym rodzajem spraw, których przedmiotem są świadczenia alimentacyjne są sprawy o rozwód i separację oraz sprawy o ustalenie ojcostwa. Obok alimentów na rzecz małoletnich dzieci w praktyce spotyka się również alimenty na rzecz małżonka rozwiedzionego, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku.

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Istotne jest zatem aby w oparciu o te ustawowe wytyczne precyzyjnie ustalić wysokość roszczenia alimentacyjnego, które będzie przedmiotem postępowania sądowego. Ustalona wysokość świadczenia alimentacyjnego może ulec podwyższeniu lub obniżeniu. W razie zmiany stosunków można bowiem żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.