Istotą odszkodowania jest wyrównanie uszczerbku jakiego dana osoba doznała na skutek naruszenia jej dóbr prawnie chronionych.

Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Naprawienie szkody obejmuje co do zasady straty, które poniósł poszkodowany oraz korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W prawie cywilnym rozróżniono odpowiedzialność na zasadzie winy, na zasadzie ryzyka oraz na zasadzie słuszności.

W celu dochodzenia odszkodowania należy ustalić w pierwszej kolejności występowanie przesłanek warunkujących powstanie odpowiedzialności, tj. istnienie szkody, określenie zdarzenia, które szkodę spowodowało, istnienie pomiędzy tym zdarzeniem a szkodą związku przyczynowego.

Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Kolejnym ważnym zagadnieniem w procesie dochodzenia odszkodowania jest ustalenie rozmiaru szkody.

Najczęściej spotykanymi odszkodowaniami są odszkodowanie z tytułu:

- wypadku komunikacyjnego,

- z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (umowy),

- odszkodowanie z tytułu czynów niedozwolonych,

- odszkodowanie za naruszenie dóbr osobistych.

Od odszkodowania należy odróżnić zadośćuczynienie, które jest wyrównaniem szkody niemajątkowej za doznaną krzywdę, cierpienie fizyczne i psychiczne.